Water is belangrijk. Tijdens al je buitenactiviteiten wil je zuiver water kunnen drinken. Helaas is niet al het water dat je onderweg tegenkomt meteen drinkbaar en dus kan je gebruik maken van een waterfilter om je water te filteren. De keuze van je waterfilter hangt veelal af van waarvoor en waar je hem zal gebruiken. Maar wat kan je in je water verwachten? Er zijn meerdere factoren die je water 'vuil' kunnen maken en vaak hangt daar de behandelmethode of het type filter van af. In deze blog zetten we deze verschillende methodes op een rijtje.
Vervuilende elementen die je in je water kan verwachten kunnen zijn:
Bacteriën: E-coli, Salmonella, Cholera… Dit alles is afhankelijk van waar je naartoe gaat.
Protozoa: Giardia, Amoebiasis, Cryptosporidium... Ook afhankelijk van waar je naartoe gaat.
Virussen: Rotavirus, Poliovirus, Hepatitis-A, Norwalk... ook afhankelijk van waar je naartoe gaat.
Zware metalen: ijzer, lood, kwik, arseen, nikkel...
Chemicaliën: medicijnresten, agrarische afspoelingen, petroleumproducten, pesticides ...
Micro plastics: gelost via havens, via het riool (cosmetica, gewassen kledij)...
Turbiditeit en partikels: silt, zand, algen, modder...
Je zou kunnen zeggen dat er vier grote manieren zijn om vervuild water te behandelen: Koken, fysisch filteren, chemisch filteren en gebruik maken van ultraviolet licht. Een extra methode, omgekeerde osmose, wordt vooral gebruikt door het leger of om van zout water zoet water te maken op zee.
Het koken van water is uiteraard het meest handige en het goedkoopste. Een vuur en een kookpot zijn voldoende. Door water lang genoeg te koken (minimum vijf minuten) dood je zowel alle bacteriën, protozoa, parasieten als virussen. Het biedt helaas geen bescherming tegen zware metalen, chemicaliën en andere partikels. De zware metalen en chemicaliën drink je gewoon mee op. Algenwater blijft algenwater, modderwater blijft modderwater. Daarome dat deze methode enkel toe te passen valt op 'helder' water in streken waarvan je weet dat er nauwelijks sprake kan zijn van industriële vervuiling.
FYSISCH FILTEREN
Dit is de wereld van de WATERFILTERS en hier bestaan veel verschillende soorten van. Je hebt er die werken op basis van holle vezels, glasvezel, een keramisch element of een filter op basis van actieve kool. Wat ze bijna allemaal gemeen hebben is dat ze in staat zijn om zowel bacteriën als protozoa te filteren. Wat ze ook gemeen hebben is dat ze geen virussen uit je water zullen filteren. Dit heeft er hoofdzakelijk mee te maken dat virussen veel kleiner zijn en op die manier letterlijk 'door de mazen van het net' glippen. Gelukkig komen virussen nauwelijks voor in water. Indien je toch zeker wilt zijn, kun je fysisch behandeld water nadien altijd nog chemisch nabehandelen of het blootstellen aan UV-licht.
Het is zeer moeilijk om zware metalen en chemicaliën uit je water gefilterd te krijgen met een handpomp. Je kan de hoeveelheid ervan echter wel reduceren. Hiervoor heb je sowieso een filter met actieve kool nodig. Deze laatste zal ook ineens de smaak en de geur van je water verbeteren. Ze zal echter enkel werken als de initiële vervuiling miniem is. Dat is ineens ook de reden dat het in België onmogelijk is om uit onze grote rivieren te drinken. Deze zijn helaas te vervuild. Enkel bij hele kleine zijriviertjes kun je overwegen om het water te filteren, maar van het water uit de Lesse, de Ourthe of de Semois zul je quasi zeker ziek worden.
CHEMISCH FILTEREN
Een chemische filtering gebeurt door toevoeging van bepaalde additieven aan je water. Meestal worden hier chloor of zilverionen voor gebruikt. Bekendste voorbeelden hiervan zijn de Micropur of Micropur Forte pilletjes (op basis van zilverionen) en de Hadex druppeltjes (op basis van chloor). Met deze chemische filtering vernietig je ineens alle bacteriën, protozoa en virussen. Het nadeel is vaak wel, zeker bij gebruik van bijvoorbeeld Hadex, dat je met een lichte chloorsmaak achterblijft. Dit kan deels tenietgedaan worden door je water na behandeling te laten 'luchten' zodat een deel van deze chloordampen kunnen verdampen
Door een probleem met papierwerk is het de laatste jaren in België verboden om Micropur te verkopen. Het product zelf is echter perfect veilig te gebruiken, moest je het ergens anders vinden. Hier speelt de smaakhinder minder een rol omdat het op basis van zilverionen werkt
Ook hier zal de filtering enkel werken als je water reeds helder is. Het mag dus wel onzuiver zijn (besmet met bacteriën, virussen of protozoa), maar het moet helder zijn. Je zult immers geen algen, modderpartikels of zware metalen uit je water kunnen filteren.
Een behandeling met Ultra Violet licht (UV-C) is een heel effectieve behandeling tegen zowel bacteriën als protozoa als virussen. Bovendien duurt een behandeling absoluut niet lang. Waar je bij een chemische filtering vaak een half uur tot twee uur moet wachten om zeker te zijn, heb je bij een UV-behandeling meestal genoeg aan 30 seconden of 1 minuut. De bekendste voorbeelden van dit type filters zijn de Steripens.
Ook hier geld uiteraard weer dat een behandeling enkel zin heeft bij helder water, dat dus misschien wel vervuild kan zijn met bacteriën, protozoa of virussen, maar dat ook doorzichtig moet zijn (geen algen, partikels, chemicaliën...).
Hieronder nemen we een aantal van onze fysische waterfilters onder de loep:
Onze meestverkochte filter is de BeFree van Katadyn. Dit is een filter die werkt op basis van holle vezels. Het grote voordeel van dit soort filters is dat ze vaak goedkoop zijn, zeer licht en zeer compact. Ze zijn handig in gebruik en werken vaak zeer snel. Het principe hierbij is vaak dat je vuil water in een reservoir giet, waarna je op deze zak duwt en het vuile water doorheen de filter perst. Aan de andere kant komt er dan drinkbaar water uit dat je, afhankelijk van het type filter rechtstreeks kunt drinken of gemakkelijk in een andere proper reservoir kunt gieten.
Deze BeFree filtert alles groter dan 0,1 micron (dit is 0.0001 mm). In de praktijk zijn dit dus alle bacteriën en protozoa (maar geen virussen) en sedimentpartikels groter dan 0,1 micron. Het beste bij dit soort filters is dus toch nog steeds dat je probeert om met zo helder mogelijk water te werken. Dankzij de sportdop is de BeFree de gemakkelijkste filter om rechtstreeks van te drinken. Helaas gaat de filter “slechts” zo'n 1.000 liter mee. Gelukkig kan het filterelement eenvoudig vervangen worden.
Een andere filter op basis van HOLLE VEZELS is de Water Filter van Care Plus. Deze heeft een levensduur van 3500 liter(!) water die ermee gefilterd kan worden. Deze filter kost niet veel geld, is heel licht en supercompact. Ook hier geldt dat de waterfilter alle bacteriën, protozoa en sediment groter dan 0,1 micron uit je water filtert. Je werkt best met zo helder mogelijk water.
Een derde grote speler die werkt op basis van holle vezels is de Quick Draw van Platypus. . Ook hier weer zijn de grote voordelen het lage gewicht, het compacte volume en de eerder lage prijs. Net zoals de BeFree gaat het filterelement zo'n 1.000 liter mee, maar kan het gemakkelijk vervangen worden. De Quick Draw filtert wel pas vanaf 0,2 micron, maar haalt hiermee wel nog steeds effectief alle bacteriën en protozoa uit het water. Ze heeft een hogere 'flow rate' dan de twee andere filters en is iets beschermd tegen schokken en stoten. Bovendien is ze beter afgeschermd van vuiligheid als je ze ongebruikt in je rugzak steekt.
Alle drie deze systemen werken even goed tegen bacteriën en protozoa en zijn dus even veilig. In de praktijk zal je voorkeur eerder afhangen van de kleine praktische verschillen.
Filters met een keramisch element, eventueel aangevuld met actieve kool.
Nu zijn we bij de échte filters aanbeland. Twee van 's werelds bekendste voorbeelden zijn de Miniworks EX van MSR en de Combi & Vario van Katadyn. Beide werken ongeveer op dezelfde manier. Het keramische element zal ervoor zorgen dat bacteriën, protozoa en sediment uit het water gefilterd zullen worden. Nadien komt dit reeds gefilterde water dan in contact met actieve kool. Hierdoor worden ook geuren, kleuren en smaken uit je water gefilterd. Niet alleen halen ze dus alle bacteriën en protozoa uit je water, ook een heel groot deel zware metalen, chemicaliën en partikels en de daarmee samenhangende geur- en smaakhinder worden aangepakt. Ook al valt het nog steeds aan te raden om zo helder mogelijk water te proberen filteren, het moge duidelijk zijn dat deze filters veel meer aankunnen dan de filters op basis van holle vezels.Wat betekent dit voor jou in de praktijk?
Kort samengevat kunnen we het volgende zeggen: Ga je op trektocht naar de Alpen, de Pyreneeën, Schotland, Scandinavië... waar je sowieso eerder te maken zal krijgen met redelijk helder bergwater en ben je op zoek naar een back-up filter, dan zijn de filters op basis van holle vezels perfect. Ook filters op basis van UV-licht kunnen dan heel goed dienen.
Hoe kies je een waterfilter?